Waza z Bronocic koło Działoszyc, świętokrzyskie

Bronocice to wioska w powiecie pińczowskim województwa świętokrzyskiego, w gminie Działoszyce. W okolicach Bronocic w roku 1974 krakowscy archeolodzy, pod nadzorem profesora Janusza Kruka, wykopali nieduże gliniane naczynie (wazę) z niezwykłymi rysunkami.

Waza z Bronocic (kopia), Muzeum Archeologiczne w Krakowie, http://piastowie.lubicki.art.pl/zabytki/o-wozie-zaprzegu-i-jednym-naczyniu-waza-z-bronocic/

Na odkrytym naczyniu można zobaczyć rysunek wozów czterokołowych, który pochodzi z 3500 roku p.n.e. Po środku owego wozu widnieje piąte koło, które może symbolizować Słońce. Nieznana jest naukowcom symbolika symetrycznych prostokątów. Archeolodzy twierdzą, że mogą to być domy, pola, urządzenia rolnicze lub zagrody dla zwierząt. Na wazie znajduje się symbol rzeki oraz lasu, co świadczyć może o tym, jak cennym materiałem budowlanym było drewno. Naukowcy twierdzą, że rysunki na naczyniu dokumentują początek transportu kołowego w Europie, jak również na świecie. Być może ówcześni mieszkańcy współczesnej Małopolski jako pierwsi na Ziemi zastosowali pojazd na czterech kołach do wykonywania codziennych prac, który był ciągnięty przez zwierzęta.

Teren, gdzie odkryto wazę, jest bardzo malowniczy, dość rozległy i pagórkowaty. Przy miejscu znalezienia wazy w roku 2003 odsłonięto pomnik „Praojcom i Archeologom”. Waza znajduje się w Muzeum Archeologicznym w Krakowie. Dla zwiedzających udostępniana jest jedynie jej kopia.

Pomnik „Praojcom i Archeologom”

Widok na okolicę

W latach 1974-1979 archeolodzy krakowscy oraz profesorowie z Uniwersytetu Stanu Nowy Jork w Buffalo, odnaleźli w okolicach Bronocic pozostałości osady, która istniała od 3800 do 2700 roku p.n.e. Osada ta znajdowała się na płaskowyżu Baski oraz nad rzeką Nidzicą. Opisywana społeczność zajmowała teren o objętości około 50 ha. Osada była otoczona fosą i palisadą. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem, a nowe tereny pod uprawy rolne pozyskiwali poprzez wypalanie lasów. Owa ludność uprawiała pszenicę, mak, jęczmień, groch, len oraz soczewicę. Mieszkańcy osady hodowali świnie, owce, kozy oraz bydło. Jak już wcześniej wspominałem, przy miejscu znalezienia wazy stanął pomnik, który upamiętnia naszych praojców i ich dzieje. W nieodległych Działoszycach co dwa lata ma miejsce konferencja archeologiczna.

Ażeby dotrzeć do pomnika „Praojcom oraz Archeologom” trzeba pokonać około cztery kilometry. Mam tutaj na uwadze trasę, która prowadzi z Działoszyc. Tereny są malownicze, a widoki zapierają dech w piersiach. Miejsce nie jest znane dla szerszego grona turystów. Omawiany teren jest idealny dla osób, które mają zamiłowanie do archeologii. Tam naprawdę można poczuć ducha zamierzchłych czasów. Przebywając na opisywanych terenach zauważyłem wykopaliska, co znaczy, że archeolodzy nadal prowadzą badania nad dawnymi mieszkańcami okolic Działoszyc.

Informacje zaczerpnąłem z tablic informacyjnych, które znajdują się w centrum Działoszyc. O samych Działoszycach będzie również relacja.

Zdjęcia Andrzej Pietruszka, województwo świętokrzyskie, 28 sierpnia A.D. 2021

Autor: Andrzej Pietruszka