W kresowym Łańcucie

Dzisiaj przenosimy się na Podkarpacie, a mianowicie do Łańcuta. Miasto znajduje się 17 kilometrów na wschód od stolicy regionu – Rzeszowa. Król Kazimierz Wielki w XIV wieku nadał Łańcutowi prawo magdeburskie. W zachowanych dokumentach z lat 1369 oraz 1379 osada miała niemiecko brzmiącą nazwę Landshute lub Landshut. Trudno jest sprecyzować, skąd tak naprawdę wzięła się nazwa miasta. Kwestia ta nie została do końca wyjaśniona.

Do roku 1586 Łańcut należał do rodziny Pileckich. To właśnie oni zaczęli wznosić zamek w opisywanej osadzie. Następnie miasto należało do Stanisława Stadnickiego (nazywano go Diabłem Łańcuckim). Stadnicki uczynił z osady twierdzę, wzmocnił oraz rozbudował zamek. Stanisław Stadnicki był znany z okrucieństw oraz rozbojów. Napadał on na pobliskie dwory oraz świątynie, prowadził prywatne wojny z sąsiadami. Przez to, co wyprawiał, nazwano go właśnie Diabłem Łańcuckim. Po śmierci Stadnickiego Łańcut przeszedł we władanie Stanisława Lubomirskiego (podczaszy koronny), który uczynił z zamku fortecę mieszkalną. Kolejni właściciele osady także rozbudowywali zamek. Obiekt przetrwał w stanie nienaruszonym liczne zawieruchy wojenne. W okresie późniejszym zamek łańcucki należał do Stanisława  Lubomirskiego (marszałek wielki koronny) oraz jego żony Izabelli Czartoryskiej. To właśnie Czartoryska przyczyniła się do rozbudowy zamku, przekształcając go w rezydencję pałacową. Wnętrza obiektu udekorowano licznymi malowidłami, rzeźbami oraz sztukateriami. Wokół pałacu urządzono park. Na przełomie XIX oraz XX wieku dokonano modernizacji budowli.

W pomieszczeniach pałacowych można podziwiać stylowe meble, cenne zbiory malarstwa, pięknie wykonane żyrandole, bogato dekorowane posadzki, kolekcje srebra, porcelany i szkła, oryginalne zegary i inne ciekawe rzeczy. Rezydencję otacza park, w którym można podziwiać okazałe drzewa. Oprócz pałacu turysta może zwiedzić także stajnie cugowe z kolekcją ikon, jak również powozownię, gdzie można zobaczyć zabytkowe pojazdy konne.

W Łańcucie można zwiedzić barokową synagogę (ze wspaniałymi polichromiami oraz stiukami) oraz Muzeum Gorzelnictwa, w którym znajdują stare urządzenia oraz maszyny do produkcji alkoholu. Pierwsza gorzelnia w mieście powstała pod koniec XVIII stulecia.

Od 1961 roku w Łańcucie odbywa się festiwal muzyczny, na który przyjeżdżają wybitni wykonawcy z różnych zakątków Europy.

Nieopodal rynku znajduje się kościół farny pw. św. Stanisława. W świątyni można podziwiać barokową chrzcielnicę z czarnego marmuru oraz obraz w ołtarzu głównym, który przedstawia św. Stanisława. W kościele znajduje się również słynący cudami obraz Matki Bożej Szkaplerznej.

Przed drugą wojną światową miasto należało do województwa lwowskiego. Po wojnie Łańcut był w składzie województwa rzeszowskiego, a od roku 1999 jest częścią województwa podkarpackiego. Łańcut jest jednym z najpiękniejszych miast Polski Wschodniej. Zapraszam do zwiedzenia tego wyjątkowego miasta!

Tekst oraz zdjęcia Andrzej Pietruszka