POZNAJ MNIE
Szaflary to wieś gminna w powiecie nowotarskim województwa małopolskiego. Miejscowość ta znajduje się przy linii kolejowej z Krakowa do Zakopanego. Uczeni twierdzą, iż jest to jedna z najstarszych osad w rejonie polskich Tatr. Historia Szaflar sięga zamierzchłych czasów. Pierwszymi osadnikami na omawianym terenie byli Niemcy. Nazwa miejscowości ma też pochodzenie niemieckie. Na stronie Szaflary.pl można przeczytać, iż „…„Schafler” – bednarz, „Schafflare”- owczarze lub zniekształcenia słowa „Schaffner”- włodarz, zarządca. To znaczenie należy wiązać z istnieniem we wsi zamku…”. Pierwsze pisemne wzmianki o tej osadzie pochodzą z roku 1338. W wydanym dokumencie było napisane, iż sołtysem wsi był Leopold, Niemiec z pochodzenia. W Szaflarach urodził się Jakub Kazimierz Rubinkowski, który był rajcą (radnym) toruńskim. Żył on na przełomie wieku XVII i XVIII. Na jego cześć nazwano jedno z toruńskich osiedli (Rubinkowo).
Zapraszam na spacer po Szaflarach.
Zamek, tzw. „Koci Zamek”
Obiekt znajdował się po lewej stronie rzeki Biały Dunajec. Do dziś zachowały się fundamenty czy też ruiny, które są datowane na wiek XIII i XIV. Warto dodać, iż pierwotnie budowla ta należała do opactwa cystersów. Ludwik Węgierski w roku 1380 zaliczył zamek szaflarski do dóbr królewskich. Historycy twierdzą, że obiekt nie był dużych rozmiarów i posiadał konstrukcję drewniano-murowaną. Zamek był usytuowany na skale. Budowlę otaczał mur.
Zamek nie zachował się do dnia dzisiejszego. Teren, na którym znajdował się obiekt, jest teraz zarządzany przez osobę prywatną. Obecny właściciel wzniósł na tym terenie budowlę, która w jakimś stopniu nawiązuje do tej pierwotnej. Niestety nie ma możliwości zobaczenia tego budynku z bliska. Widnieje informacja „ZAKAZ WSTĘPU”. W literaturze przedmiotu można doczytać się, iż podczas drugiej wojny światowej Niemcy prowadzili tam badania archeologiczne. Historycy uważają, iż warownia w Szaflarach mogła powstać w XI albo XII wieku. Pierwsze pisemne wzmianki o zamku w tej miejscowości pochodzą z dokumentów króla Kazimierza Wielkiego z roku 1334. Wspomina się wtedy o „nowym zamku” w Szaflarach. Właścicielem tamtej warowni był Piotr ze Słupi, kasztelan.
Teren Zespołu Podworskiego
Do dnia dzisiejszego zachował się jedynie mur kamienny, bramka, fundamenty oraz budynek kuchni dworskiej. Dwór wzniesiono w latach 90. XIX stulecia. Obiekt spłonął doszczętnie w roku 1923. Był to drewniany budynek.
A to co pozostało…
Chałupa Anny Doruli, 1843
We wnętrzu tego budynku można podziwiać obraz, na którym ukazano scenę zaśnięcia Matki Bożej w otoczeniu 11 Apostołów. Autor tego dzieła nie jest znany.
Rynek szaflarski
Remiza strażacka
Dawna plebania, obecnie Izba Regionalna
Dworzec kolejowy
Kościół św. Andrzeja Apostoła
Pierwszy kościół parafialny w Szaflarach istniał już w XIV stuleciu, ale był on drewniany. W roku 1652 postanowiono o budowie nowej, o wiele większej świątyni, która posiadała kamienne fundamenty. W roku 1799 zaczęto wznosić murowany kościół. Do wnętrza tej budowli trafiły ołtarze z poprzedniego drewnianego kościółka. Niektóre ołtarze sprowadzono z klasztoru franciszkanów ze Starego Sącza.
Najcenniejszym zabytkiem szaflarskiej świątyni jest figurka Matki Boskiej Szaflarskiej. Jest ona gotycka i stanowi doskonały przykład sztuki średniowiecznej z okolic Nowego Sącza. Historycy uważają, iż dzieło to pochodzi z XIV stulecia. Figurka ma 95 cm. Jej powstanie jest datowane na rok 1375. Dzieło to wykonano z drzewa lipowego. Figurka jest polichromowana, niektóre partie są pozłacane. Rzeźba pochodzi z warsztatu sądecko-spiskiego. W literaturze przedmiotu można przeczytać, iż reprezentuje ona tak zwany styl „Pięknych Madonn”. Warsztat ten funkcjonował w dorzeczu Popradu i Dunajca już od drugiej połowy XIV stulecia.
Widok na zachmurzone Tatry
W miejscowości jest dużo kapliczek. W Szaflarach znajduje się też zabytkowy cmentarz z roku 1786.
Szaflary można śmiało nazwać osadą świętego Andrzeja Apostoła. We wsi znajduje się kościół pod jego wezwaniem, stoi pomnik św. Andrzeja, jak również w herbie jest postać tego Apostoła.
Szaflary posiadają doskonałą bazę noclegową. Niedaleko jest do Zakopanego, we wsi znajdują się liczne szlaki turystyczne. Osada ta ma duży park, gdzie można miło i pożytecznie spędzić czas. Warto przyjechać do Szaflar.
Informacje na podstawie stromy Szaflary.pl oraz Sercepodhala.pl.
Zdjęcia Andrzej Pietruszka, luty 2023 r.
