POZNAJ MNIE
INFORMACJA WSTĘPNA
Krościenko nad Dunajcem to malownicza wioska, która znajduje się w powiecie nowotarskim województwa małopolskiego. Miejscowość położona jest nad ujściem Krośnicy do Dunajca. Krościenko otoczone jest Gorcami, Pieninami oraz Beskidami Sądeckimi. Opisywana osada znajduje się nieopodal Szczawnicy – znanego polskiego uzdrowiska. Miejscowość jest bardzo dobrze skomunikowana ze stolicą regionu – Krakowem. Do Krościenka bez problemu możemy dotrzeć własnym środkiem transportu, jak również autobusami, które kursują dość często.
KRÓTKI RYS HISTORYCZNY
Pierwotnie miejscowość nosiła nazwę Crosno. W 1384 roku król Kazimierz Wielki nadał osadzie prawo magdeburskie. W XV wieku miejscowość przemianowano na Crosnecz, a w latach późniejszych, w wyniku modyfikacji językowych, uzyskała obecną nazwę, czyli Krościenko. W 1827 roku miejscowości nadano status uzdrowiska. W latach 1855-1867 osada była siedzibą powiatu, a w latach 30. ubiegłego wieku utraciła status miasta. Od 1932 roku w Krościenku nad Dunajcem znajduje się siedziba Pienińskiego Parku Narodowego. W latach 70. XX stulecia miejscowość została przyłączona do Szczawnicy, ale w 1982 roku przywrócono jej ponownie status odrębnej osady.
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY PW. WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH
Opisywany obiekt sakralny istniał prawdopodobnie około roku 1350. W wiekach następnych został rozbudowany. Na początku XVII wieku kościół uzyskał wieżę, którą w następnym stuleciu zwieńczono hełmem. W wyniku pożarów wnętrze świątyni zostało poddane licznym przekształceniom (m.in prezbiterium nakryto sklepieniem krzyżowym). W środku budowli można podziwiać polichromie, które przedstawiają Chrystusa, Świętych oraz ważne sceny biblijne.
Sufit nad nawą główną został udekorowany wizerunkiem Matki Boskiej. Obiekt posiada trzy ołtarze – jeden główny i dwa boczne. Kościół znajduje się przy rynku.
STARY I NOWY RATUSZ
Stary ratusz powstał w XVIII wieku. Na jego miejscu stał ongiś drewniany ratusz, ale został strawiony przez pożar. W pomieszczeniach starego ratusza znajdowały się ważne urzędy miejskie. Nieco później obiekt służył jako karczma, potem był siedzibą Towarzystwa Zaliczkowego, a od roku 1953 do początku XXI wieku w jego pomieszczeniach znajdowało się kino „Sokolica”.
Nowy Ratusz powstał w latach 30. XIX wieku w stylu szwajcarskim. Jest on sytuowany nieopodal starego ratusza.
INNE ZABYTKOWE DOMY I OBIEKTY SAKRALNE
Zabudowa osady pochodzi z XIX wieku. Architektura Krościenka nad Dunajcem jest typowa dla miejscowości uzdrowiskowych. Podobne budowle można spotkać w pobliskiej Szczawnicy, jak również w niedalekiej Krynicy czy Zakopanem. Niektóre budowle pochodzą z XX wieku. Zostały one wybudowane dla kuracjuszy. Przy ulicy św. Kingi usytuowane są drewniane wille, które posiadają bogato zdobione ganki. Niedaleko kościoła stoi okazały dom, w którym mieści się Muzeum Pienińskiego Parku Narodowego. Muzeum powstało w celu informowania zwiedzających o walorach przyrodniczych Pienin. W Centrum Krościenka znajduje się także okazały gmach szkoły. Jest to murowany obiekt, który jest wykonany z czerwonej cegły. W miejscowości można obejrzeć także trzy kaplice murowane: pw. św. Rocha, Przemienienia Pańskiego oraz św. Kingi. Jednym z nowszych obiektów sakralnych jest kościół pw. Dobrego Pasterza. Rynek w Krościenku otaczają bardzo ładne parterowe budynki.
ZAMEK PIENIŃSKI
Zamek został wybudowany w XIII wieku. Położony jest on pod szczytem Góry Zamkowej. Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie ruiny zamku: widoczne są pozostałości murów oraz wgłębienie wyłożone kamieniami, które przypomina studnię.
Źródła historyczne podają, że fundatorką zamku byłą księżna Kunegunda (św. Kinga) – córka króla węgierskiego Beli IV. Księżna Kunegunda, jak podają kroniki średniowieczne, przeżyła kilka napadów Mongołów na Polskę. To własnie w tym zamku św. Kinga przetrwała jeden z ostatnich najazdów wrogów. W powyższego można wywnioskować, iż obiekt służył jako schronienie. W latach późniejszych zamek pełnił podobne funkcje. W XVII wieku siostry klaryski ze Starego Sącza schroniły się w zamku przed panującą w tamtym czasie dżumą.
Na początku XX wieku w skale, która znajduje się u podnóża ruin zamku, wykuto grotę św. Kingi. Wiek XX to także okres, kiedy były prowadzone liczne prace archeologiczne na zamku. Po przeprowadzeniu jednego z badań stwierdzono, że Zamek Pieniński to najstarszy tego typu obiekt w Małopolsce. W 2003 roku Zamek Pieniński został wpisany do rejestru zabytków woj. małopolskiego.
I KILKA FOTO NA KONIEC…
PRZEMYŚLENIA…
Krościenko nad Dunajcem jest bardzo czystą i zadbaną wioską, która posiada bogatą historię, a jej największą atrakcją jest, moim zdaniem, Zamek Pieniński. Miejscowość przyciąga rzeszę turystów. Z Krościenka prowadzą liczne szlaki turystyczne. Omawiana osada jest idealnym miejscem, gdzie można fajnie spędzić urlop czy też weekend.
Foto i tekst Andrzej Pietruszka. Info o zabytkach i atrakcjach na podstawie tablic informacyjnych. 14 marca 2020.
