Kacwin. W „kocim zakątku”, małopolskie

25 września 2023

Kacwin to wioska w polskiej części Spiszu, w gminie Łapsze Niżne, w powiecie nowotarskim województwa małopolskiego. Jest to miejscowość przygraniczna, ponieważ znajduje się zaledwie kilka kilometrów od granicy polsko-słowackiej. Nazwa osady pochodzi od niemieckiego słowa „katzwinkel”, które w tłumaczeniu na język polski oznacza „koci zakątek”. Nazwa ta wywodzi się od wzgórza Koci Zomek, które znajduje się niedaleko wioseczki. Kacwin jest jedną z najstarszych miejscowości w powiecie nowotarskim. W osadzie odczuwalne są wpływy węgierskie oraz słowackie. Nawet budownictwo jest podobne do tego, które możemy zobaczyć na Słowacji czy na Węgrzech. Przez dość długi okres Kacwin był częścią Królestwa Węgier, stanowiąc jego północne rubieże. Kacwin prawie od zawsze miał charakter miejscowości przygranicznej, niezależnie od tego, czy był po stronie węgierskiej, polskiej czy nawet słowackiej. Warto też dodać, iż w osadzie mieszkają również Słowacy. Mają oni w Kacwinie swoją siedzibę (tak zwany Dom Słowacki), który znajduje się w ścisłym centrum osady. W kościele parafialnym w każdą niedzielę o godzinie 9.15 jest odprawiana msza święta w języku słowackim. Kacwin jest wioską wielonarodowościową czy też wielokulturową. Do najważniejszych zabytków miejscowości należy zaliczyć gotycki kościół parafialny, spichlerze (miejscowi określają je jako sypańce, są to nietypowe budowle), kapliczki, drewniane wille oraz liczne kamienice. W miejscowości można uprawiać sporty zimowe (bardzo dużo stoków narciarskich), jest to zatem idealne miejsce na odpoczynek. Z pobliskich pagórków można podziwiać piękne widoki na Tatry. Kacwin słynie też z licznych wodospadów. Na okolicznych łąkach wypasają się owce oraz krowy. Kacwin jest osadą stricte rolniczą. Zapraszam na spacer po Kacwinie!

Kościół Wszystkich Świętych w Kacwinie

Kościół w Kacwinie został wzniesiony około roku 1400. Świątynia została wybudowana z inicjatywy rodziny Berzewiczych, na co dowodem jest ich herb, który znajduje się na zworniku sklepienia w prezbiterium. Historycy nie są w stanie jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy jest to pierwszy kacwiński kościół. Całkiem możliwe, iż wcześniej mogła istnieć w tym miejscu drewniana świątynia. W latach 1602-1632 budowla była w posiadaniu luteranów. Wystrój wnętrza jest barokowy. Gotycki charakter zachowało prezbiterium, ponieważ znajduje się tam sklepienie, które jest typowe dla wyżej wspominanego stylu. Ciekawie prezentują się wieżyczki, które są drewniane. Świątynia pokryta jest gontem. Podobne kościoły można podziwiać na Słowacji czy na Węgrzech. Jest to niewątpliwie cenny zabytek architektury sakralnej na terenie polskiego Spiszu.

Sypańce

Są to spichlerze, które mają wyjątkowy wygląd. W sypańcach można było przechowywać zboże. Na stronie kacwin.com widnieje informacja, iż „tzw. „sypaniec”, czyli oryginalny spichlerz spiski, specjalność Kacwina – nigdzie indziej w Polsce nie spotykany. Zwraca uwagę pomysłowa konstrucja, pozwalająca w razie pożaru zrzucić dach, pozostawiając bezpieczną cała oblepioną gliną resztę spichlerza”.