Zabytkowy Dom, ulica św. Jana 22/św. Marka 14, Kraków

Kraków jest wyjątkowym miastem, które posiada przepiękną starówkę. Przechadzając się uliczkami dawnej stolicy Polski, można zauważyć wiele zabytkowych budynków. Jednym z nich jest Dom, który znajduje się w narożu ulicy świętego Jana nr 22 oraz ulicy świętego Marka 14. Otóż budowla ta powstała z połączenia trzech kamienic wzniesionych przy ulicy świętego Jana oraz dwóch budynków, znajdujących się przy ulicy świętego Marka (dzielnica Stare Miasto). Warto też dodać, iż na początku XVII wieku w tym miejscu powstał kościół pw. św. Urszuli oraz kompleks klasztorny Bonifratrów. Król Zygmunt III osobiście przyczynił się do sprowadzenia tego zakonu do Krakowa. Powodem takiej decyzji było wyleczenie wcześniej nadmienianego polskiego władcy z ciężkiej choroby przez brata Gabriela, bonifratra. W ramach podziękowania zakonnicy otrzymali dom przy ulicy świętego Jana, który należał ongiś do krakowskiego kupca Waleriana Montelupiego. Miało to miejsce w roku 1608. Około roku 1610 Bonifratrzy kupili jeszcze jedną kamienicę. Natomiast w roku 1615 biskup krakowski Piotr Tylicki przyczynił się do powstania aktu fundacyjnego szpitala św. Urszuli. Świątynia klasztorna była murowana oraz jednonawowa. Fasada znajdowała się od ulicy świętego Marka. Do kościoła od strony zachodniej przylegał klasztor oraz wyżej wzmiankowany kompleks szpitalny. Świątynia miała niewielkich rozmiarów sygnaturkę. Budowla posiadała ceglaną posadzkę do ambony. W okolicy ołtarza była ona marmurowa. Klasztor był murowany oraz kryty gontem. Z kościoła było przejście do szpitala. Natomiast „…obok znajdowała się apteka, refektarz oraz pomieszczenia gospodarcze. Na piętrze miała być jadalnia, nowicjat, cele, izba gościnna i biblioteka…” (cytat za Grzegorz Bednarczyk, https://www.jazon.krakow.pl/koscioly/index.php?name=urszuli&menu=sm).

W roku 1812 kościół zamknięto, natomiast Bonifratrów przeniesiono do klasztoru Trynitarzy, który znajdował się na Kazimierzu. Niebawem dawny kościół św. Urszuli zakupił Maciej Knotz. W latach 1830-44 zorganizowano tam teatr, jego założycielem był Jan Mieroszewski. Budynek wielokrotnie przebudowywano. W ramach przekształceń uzyskał on neoklasyczną elewację, którą zaprojektował Michał Wąsowicz. Obecnie budowla należy do Polskiej Akademii Umiejętności.

Na budynku częściowo zachowało się obramowanie, które, być może, jest fragmentem portalu wejściowego do dawnego kościoła pw. św. Urszuli. Wyeksponowano je na ścianie od strony południowej przy ulicy św. Marka. W sieni opisywanego budynku można podziwiać malowidło, które przedstawia Archanioła Rafała. Datowane jest ono na rok 1609. Polichromia ta dekorowała niegdyś kościół św. Urszuli. Nie zdawałem sobie sprawy z tego, iż niepozornie wyglądająca kamienica była niegdyś kościołem. Kraków to miasto pełne tajemnic. Za każdym razem, gdy spaceruję uliczkami królewskiego grodu, odkrywam coś nowego dla siebie. I właśnie w tym tkwi magia Krakowa!

Wygląd zewnętrzny budynku

Pozostałość po portalu wejściowym do kościoła św. Urszuli

Malowidło, które przedstawia Archanioła Rafała (z dawnego kościoła św. Urszuli)

Opisywany Dom to ciekawy obiekt na mapie królewskiego miasta, warto go zobaczyć!

Info na podstawie książki „Nietypowy przewodnik po zabytkach Krakowa”, autor Michał Mrożek. Foto Andrzej Pietruszka, grudzień 2024-styczeń 2025.