Zabytki Braniewa, warmińsko-mazurskie

Braniewo to miasto w północnej Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba gminy oraz powiatu braniewskiego. Braniewo jest najstarszym miastem na Warmii. Osada ta została mocno zniszczona podczas drugiej wojny światowej. Około osiemdziesiąt procent dawnej zabudowy nie przetrwało bombardowań. Po wojnie trwał żmudny proces odbudowy miasta. W centrum osady jest mnóstwo nowych domów, ale też można zobaczyć kilkanaście zabytkowych obiektów. Gotycki kościół, niemalże całkowicie zniszczony w wyniku działań wojennych, został wiernie odbudowany i jest nadal chlubą Braniewa. Do dziś trwają prace konserwatorskie we wnętrzu tej wspaniałej świątyni. W Braniewie można zobaczyć także kilka innych zabytkowych kościołów, dawne kolegium, gotyckie wieże, neogotyckie budowle użyteczności publicznej i in. Pomimo ran wojennych Braniewo podniosło się, nie upadło, ale też na nowo odrodziło się i weszło z nadzieją w nowy XXI wiek. Zapraszam na spacer po zabytkach Braniewa. Miasto odwiedziłem w maju br. w ramach kilkudniowej wędrówki po województwie warmińsko-mazurskim.

Gotycki kościół pw. Katarzyny Aleksandryjskiej

Kościół pw. Katarzyny Aleksandryjskiej wniesiono na miejscu poprzedniej drewnianej świątyni. Nowy murowany obiekt sakralny rozpoczęto budować w roku 1343. Około 1420 roku powstała wieża, na której pięć lat później umieszczono zegar. W roku 1500 z inicjatywy biskupa Łukasza Watzenrode wybudowano murowaną emporę muzyczną. W świątyni znajdował się ongiś późnogotycki poliptyk oraz tryptyk z roku 1485. Zabytkowe wyposażenie nie dotrwało do czasów współczesnych. Utracono je w wyniku działań wojennych w roku 1945. Bryła świątyni też została mocno zrujnowana. Dopiero w roku 1979 postanowiono o odbudowie braniewskiego kościoła. Proces ten ukończono w roku 1986. Z dawnego wyposażenia omawianej świątyni zachowała się płyta nagrobna biskupa Pawła Legendorfa. Pochodzi ona z roku 1494 i znajduje się obecnie w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Osoba, która nie zapoznała się z historią tej budowli, może stwierdzić, iż jej bryła pochodzi ze średniowiecza. Jednak obiekt, który możemy dziś podziwiać, jest wynikiem dwudziestowiecznej odbudowy. Uważam, iż rekonstrukcja tego kościoła jest jak najbardziej udana (aczkolwiek istnieją różne opinie na ten temat). Świątynia zachowała gotycki charakter z zewnątrz, a wnętrze też nawiązuje do średniowiecznych kanonów w budownictwie (np. bardzo dokładnie odwzorowano sklepienia). Kościół pw. Katarzyny Aleksandryjskiej to ciekawy obiekt na mapie Braniewa. Wysoka, monumentalna gotycka wieża dumnie góruje nad miejscowością. Jest ona jednym z symboli miasta Braniewo. Wojna zabija ludzi, niszczy zabytki. Doskonałym tego przykładem jest omawiany kościół. Wojna zniszczyła go, ale on odrodził się niczym feniks z popiołów. Świątynia-pomnik, która ma przypominać nam o tym, jakie spustoszenie niesie wojna. Warto zwiedzić tę gotycką budowlę!

Wieża bramna zamku biskupiego

Brama ta została wybudowana wraz zamkiem w wieku XIII. Obiekt ucierpiał podczas działań wojennych w 1945. Wieżę odnowiono na początku lat 20. XXI stulecia. W budowli obecnie mieści się Punkt Informacji Turystycznej. Zamek nie dotrwał do czasów współczesnych.

Wieża Młyna Kieratowego

Obiekt pochodzi z wieku XIV. Budowla ta stanowiła niegdyś jeden z elementów muru obronnego, który otaczał miejscowość.

Dawne Kolegium Jezuickie

Historia Kolegium sięga wieku XVI, kiedy to do Braniewa zostali sprowadzeni Jezuici. W tej szkole kształcili się nie tylko studenci z Polski, ale również z innych zakątków Europy. Warto dodać, iż Braniewo było w granicach I Rzeczypospolitej. Dawne Kolegium wzniesiono w latach 1743-71. Budowla była wielokrotnie przebudowywana. Reprezentuje ona styl barokowy. Obecnie w obiekcie mieści się szkoła oraz placówka muzealna.

Wieża Klesza

Budowla ta pochodzi z wieku XIV. Pierwotnie stanowiła ona jeden z elementów murów obronnych. Później wchodziła w skład Kolegium Jezuickiego. Obecnie zarządzana jest przez miejscowe muzeum.

Tuż obok Wieży Klesza znajduje się o wiele mniejsza baszta w formie cylindra.

Element dawnych murów obronnych

Dom Konwertytów

Obiekt został wybudowany w roku 1719 z inicjatywy biskupa Teodora Potockiego. W budowli tej znajdowali schronienie konwertyci z Prus, którzy z powodu prześladowań zmuszeni byli do zmiany miejsca zamieszkania. Obecnie w Domu mieszczą się lokalne firmy.

Spichlerz Mariacki, 1831, obecnie restauracja

Urząd Miasta, neogotycki, 1878

Budynek sądu, neogotycki, 1879

Dworzec kolejowy, neogotycki, 1852

Kościół św. Trójcy, ob. cerkiew

Budowla obecnie należy do Ukraińskiej Cerkwi Greckokatolickiej. Obiekt ten jest gotycki, murowany, pochodzi z wieku XVI.

Kościół św. Antoniego, katolicki

Do drugiej wojny światowej budowla ta służyła protestantom. Kościół wzniesiono w latach 1830-38. W roku 2016 świątynię częściowo strawił pożar.

Sanktuarium pw. Krzyża Świętego, początek budowy 1772

Świątynia ta stoi w miejscu, gdzie „…w 1626 r. w czasie wojen szwedzkich wydarzył się cud. Do obrazu, który wisiał na drzewie za miastem strzelali dla zabawy szwedzcy żołnierze. Trzy kule przeszyły obraz i natychmiast z powstałych otworów wypłynęła krew. To niezwykłe wydarzenie zostało potwierdzone przez wiarygodnych świadków, zarówno ze strony mieszkańców miasta jak i ze strony szwedzkiej armii. (Dziś fakt ten potwierdza obecność trzech otworów w płótnie obrazu o „kalibrze broni z tamtych lat” jak stwierdzono w dokumentacji konserwatorskiej, wykonanej w 2000 roku). Wieść o tym niezwykłym wydarzeniu rozeszła się wówczas po okolicy lotem błyskawicy. Dotarła również do stacjonującego w pobliskich Rogitach, królewicza Władysława, późniejszego króla Polski. Na jego życzenie obraz został zdobyty i odesłany do Warszawy. Miejsce w którym znajdował się obraz stało się miejscem licznych pielgrzymek i modlitw wiernych. Wykonano kopię obrazu i zawieszono go w dawnym miejscu. Jezuici w 1631 roku wybudowali tam małą drewnianą kapliczkę, którą w latach 1665-1668 powiększono do wielkości kościoła…” (cytat na podstawie strony internetowej Informacji Turystycznej w Braniewie, dostęp 22 maja 2025 r.).

Klasztor sióstr Katarzynek, neogotycki

Braniewo to miasto, które posiada ciekawe zabytki. Ma też wiele do zaoferowania dla turysty. Warto przyjechać do Braniewa w województwie warmińsko-mazurskim.

Zdjęcia Andrzej Pietruszka, 12 maja 2025 roku. Informacje na podstawie strony internetowej Informacji Turystycznej w Braniewie, Wikipedii oraz książki „Polska. 1000 zabytków, które musisz zobaczyć”.