POZNAJ MNIE
Sobków to wieś w powiecie jędrzejowskim województwa świętokrzyskiego. Osada jest siedzibą gminy wiejskiej Sobków. Okolice Sobkowa były zamieszkiwane od dawna. Osada odgrywała ważną rolę na szlaku handlowym z Warszawy do Krakowa. Czasy świetności miejscowości miały miejsce w drugiej połowie XVI wieku, kiedy to Stanisław Sobek z Sulejowa (starosta małogoski, podskarbi wielki koronny oraz kasztelan bielecki) uzyskał zgodę od króla Zygmunta Augusta na założenie miasta Sobków. Osadę nazwano zatem na cześć fundatora. Zygmunt August dał pozwolenie na organizowanie w mieście dwóch dorocznych jarmarków, a w każdy czwartek targ. Do Sobkowa przybywali nowi osadnicy, gdyż miasto zaczęło rozwijać się na dużą skalę. Stanisław Sobek wybudował na obrzeżach osady swoją siedzibą w formie fortalicji (nieduża warowna siedziba mieszkalna, która była otoczona murami z basztami w narożach). Nieco później dobra sobkowskie należały do następujących rodów: Wielkopolskich, Sarbiewskich, Drohojowskich, Myszkowskich oraz Szaniawskich. Szaniawscy w samym centrum fortalicji wybudowali klasycystyczną rezydencję. Sobków mocno ucierpiał podczas najazdu wojsk Rakoczego. Późniejsze wojny również nie oszczędziły osady. Po upadku powstania styczniowego Sobków utracił prawa miejskie. W czasie trwania pierwszej wojny światowej przez Sobków przechodził front, co skutkowało tym, że „rezydencja” sobkowska oraz historyczne centrum osady zostały mocno zniszczone. Po 1945 roku w omawianym obiekcie urządzono PGR. Pod koniec XX wieku sobkowską fortalicję i pałac (ruiny) kupili Państwo Borkowscy, których bardzo podziwiam, gdyż umożliwiają turystom zwiedzanie zabytkowego obiektu. Często bywa, że prywatni właściciele, niestety, historycznych obiektów nie udostępniają dla zwiedzania. „Zamek sobkowki”, tak potocznie nazywana jest zabytkowa fortalicja i ruiny pałacu, pełni dziś funkcje turystyczne. Obiektowi nadano zatem nowe życie, a co najważniejsze – nie popada w ruinę. Obok sobkowskich fortalicji płynie rzeka Nida.
Według Słownika Języka Polskiego fortalicja to „mała wartownia znajdująca się na kresach państwa dla obrony granic„.
„Zamek rycerski w Sobkowie”, czyli wyżej wspominane fortalicje
Kościół parafialny pw. św. Stanisława w Sobkowie (II połowa XVI stulecia, fundator Stanisław Sobek, dawny zbór kalwiński)
Tekst na podstawie książki „Świętokrzyskie od Łysogór po Ponidzie. Przewodnik” autorstwa Mirka i Magdy Osip-Pokrywki, zdjęcia Andrzeja Pietruszka, 3 czerwca 2021 r. Zapraszam do zwiedzenia tego wyjątkowego na mapie województwa świętokrzyskiego.
