Renesansowe malowidła o tematyce świeckiej
Jednym z ciekawszych zabytków w Lublinie jest Kamienica Lubomelskich. Obiekt znajduje się w ścisłym centrum miasta, a mianowicie przy rynku (Rynek 8). Fasada obiektu jest bardzo charakterystyczna, gdyż pomalowano ją na kolor ceglasty. Budowla ta jest wyjątkowa również z tego względu, że na ścianach jednej z piwnic wykonano nietypowe malowidła. Swoim kształtem czy techniką wykonania przypominają te kościelne. Natomiast w omawianej kamienicy mają one stricte charakter świecki. Sceny ukazane na tych dziełach ściennych poruszają kwestie życia codziennego epoki renesansu, opowiadają także o obyczajach czy relacjach męsko-damskich w tamtych czasach itp.
- Pierwsze wzmianki o tej kamienicy pochodzą z roku 1522. Uczeni uważają, że mogła istnieć już wcześniej;
- Malowidła powstały w drugiej połowie XVI stulecia;
- W latach 70. XVI wieku kamienica przeszła we władanie Erazma Lubomelskiego;
- Budowla należała do Lubomelskich do wieku XVII. Później miała jeszcze kilku właścicieli;
- Malowidła ścienne znajdują się w tak zwanej „Piwnicy pod Fortuną”;
- Nazwa „Fortuna” pochodzi od bogini losu, która jest ukazana na suficie omawianej piwnicy. Zajmuje one centralne miejsce;
-
Na stronie internetowej Teatru NN.PL można przeczytać, że „…dekoracja ma charakter emblematyczny. W całym pomieszczeniu przestrzenie pomiędzy obrazami wypełnione zostały bujną wicią roślinną. Wzory graficzne dla siedmiu umieszczonych w piwnicy przedstawień zaczerpnięte zostały z książki Emblemata Saecularia wydanej w 1596 roku we Frankfurcie nad Menem przez Johanna Theodora (1563–1623) i Johanna Israela (1565–1609) de Bry. Pozostałe dwa wzorowane są na grafikach Heinricha Ulricha (ok 1567–1621) z Norymbergi. Pierwszym konserwatorem polichromii, który udostępnił wnętrze zwiedzającym, był Józef Edward Dutkiewicz – konserwator okręgu lubelskiego w latach 1935–1939…”. (https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/polichromie-w-kamienicy-lubomelskich-rynek-8-w-lublinie/);
- Jakie było przeznaczenie tej piwnicy? Uważa się, że mogła pełnić funkcję winiarni. Inna wersja mówi o tym, że mogły odbywać się tam posiedzenia rady miejskiej czy zamożnych mieszczan lubelskich;
Malowidła
- Szczegółowe omówienie malowideł w Kamienicy Lubomelskich można odnaleźć na stronie: https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/polichromie-piwnicy-pod-fortuna/. Warto zapoznać się z tym opracowaniem.
- Można też przeczytać artykuł Henryka Gawareckiego https://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/publication/9433/edition/9312/content
Zwiedzanie Piwnicy pod Fortuną odbywa się zawsze z przewodnikiem. Wnętrze dostępne jest dla zwiedzających od poniedziałku do soboty o godz. 12.00. Bilet wstępu kosztuje 20 złotych. Każdego dnia jest chyba 10 miejsc wolnych. Mnie akurat tak się trafiło, że byłem jedynym zwiedzającym. Wpływ na taki stan rzeczy miało to, iż piątek, w którym zwiedzałem Lublin, był bardzo deszczowy. Ruch turystyczny był zatem znikomy.
„Piwnica pod Fortuną” to ciekawy obiekt na terenie Lublina. W literaturze przedmiotu można przeczytać, że opisywane powyżej malowidła to ewenement na skalę światową. Dzieła te odzwierciedlają to, w jaki sposób człowiek epoki renesansu postrzegał świat, relacje międzyludzkie, miłość, zakłamanie itp. Fascynuję się takiego typu malowidłami. Zawsze staram się dostrzec w nich ważny przekaz czy przesłanie. Myślę, iż warto zobaczyć malowidła w „Piwnicy pod Fortuną”.
Informacje na podstawie strony https://teatrnn.pl/
Zdjęcia Andrzej Pietruszka, 23 czerwca 2023 roku