Koziegłowy, województwo śląskie

„KOZIE GŁOWY”, SZTUCZNA CHOINKA I PLECIONKARSTWO

Koziegłowy to niewielkie miasto w powiecie myszkowskim (Myszków) województwa śląskiego (w jego północnej części). Osada znajduje się około 30 kilometrów od Częstochowy. Jest to miejscowość, która posiada bogatą i niezwykle ciekawą historię. Ma bardzo oryginalną nazwę, która jest o przejrzystej etymologii. Warto też dodać, że w Koziegłowach znajduje się bardzo dużo przedsiębiorstw, które specjalizują się w produkcji sztucznych choinek i innych wyrobów z plastiku. W mieście na każdym kroku można zobaczyć firmy, które posiadają szyld „SZTUCZNE CHOINKI”. Jest to ewenement na skalę polską. Miejscowość jest również centrum polskiego plecionkarstwa. Mieszkańcy Koziegłów wyplatają różnorakie wyroby z łyków osikowych. Są to przede wszystkim kapelusze, ale również dywaniki, koszyczki oraz kolorowe kwiaty. Wszystkie produkty są wyplatane ręcznie. Koziegłowy nie posiadają dużo zabytków, są to przede wszystkim obiekty sakralne. Zamek koziegłowski też nie dotrwał do naszych czasów. Myślę, że jednak warto napisać kilka zdań o tej osadzie. Zapraszam do zapoznania się z historią miasta Koziegłowy.

Nazwa osady

Nazwa miasta pochodzi od głowy zwierzęcia domowego, jakim jest koza. Niektórzy uważają, że wyraz „kozie głowy” oznacza teren pagórkowaty i pofałdowany. Miasto rzeczywiście znajduje się w dolinie, która otoczona jest pagórkami.

Historia Koziegłów

Miejscowość leży na krawędzi Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Historia osady sięga roku 1106, kiedy to rycerz Drogosław herbu Zerwikaptur otrzymał prawo lokacji wioski Koziegłowy. Taki przywilej nadał mu Bolesław Krzywousty. Drogosław posiadał herb, na którym widniały trzy kozie głowy. Rycerz herbu Zerwikaptur był znany w ówczesnej Polsce jako łowca niewolników, co potwierdza kronikarz Gal Anonim. Drogosław był rozbójnikiem i za wszelką cenę dążył do konfliktów. Od roku 1194 Koziegłowy należały do rodu Lisów, którzy wznieśli w miejscowości zamek. Nie zachował się on do dnia dzisiejszego. W roku 1426 w miejscowości przebywał król Władysław Jagiełło. Warto zaznaczyć, że to właśnie za panowania Lisów osada uzyskała prawa miejskie (1472). Przyczynił się do tego Jan Koziegłowski herbu Lis. Od roku 1519 do 1790 Koziegłowy należały do biskupów krakowskich.

Od roku 1795 do 1807 Koziegłowy podlegały pod pruską prowincję Nowy Śląsk. W 1807 roku miasto zostało częścią francuskiego departamentu ziemskiego. Następnie osada znalazła się w zaborze rosyjskim, najpierw zarządzał nią generał Nikita Pankratiew, a potem jego potomkowie. W 1870 roku władze zaborcze odebrały osadzie prawa miejskie, uzasadniając swoją decyzję tym, że jest to kara za uczestnictwo mieszkańców w powstaniu styczniowym oraz listopadowym. W 1918 roku Koziegłowy znów stały się częścią państwa polskiego, administracyjnie należały do województwa kieleckiego. W 1949 roku osada odzyskała prawa miejskie. Miasto obecnie jest częścią województwa śląskiego.

Zabytki Koziegłów

Kościół Marii Magdaleny z XV stulecia

Elementy gotyckie świątyni zachowały się przede wszystkim w prezbiterium, gdzie w wieku XX odkryto ciekawe średniowieczne polichromie. Nawa główna posiada cechy baroku. W kościele koziegłowskim można również zobaczyć gotycką rzeźbę Matki Bożej oraz Jana Chrzciciela. Nie ma możliwości zajrzenia do środka budowli, ponieważ w tygodniu jest zazwyczaj zamknięta. Wyjątkiem jest chyba niedziela.

Kościół św. Barbary

Świątynia została ufundowana w wieku XVII przez rodzinę Kawieckich. Był to tak zwany kościół szpitalny, przy którym działał przytułek dla bezdomnych. Dawny szpital zaadaptowano na nawę główną świątyni, a prezbiterium było niegdyś właściwym kościołem. Te dwie części połączono w całość. We wnętrzu budowli można zobaczyć renesansowy ołtarz główny.

Zamek koziegłowski z XIV wieku

Fundator Krystyn I herbu Lis. Budowla obecnie nie istnieje.

Pałac biskupów krakowskich z XVII/XVIII wieku

Na jego miejscu znajdował się niegdyś dwór rodu Lisów. Za czasów rosyjskich pałac należał do generała Pankratiewa. Obiekt został mocno uszkodzony podczas I wojny światowej. Do końca lat 60. ubiegłego stulecia w budynku znajdowało się liceum. W latach 70. rozebrano najstarszy, a mianowicie północny fragment pałacu. W nowszej części budowli urządzono przedszkole. W latach 2013-2015 odbudowano rozebraną w XX wieku część budynku. Obecnie w pałacu mieści się przedszkole oraz izba pamięci.

Kamienica przy rynku z I poł. XIX w.

Rynek w Koziegłowach

Plecionkarstwo w Koziegłowach

Koziegłowskie wyroby plecione z łyków osikowych uzyskały certyfikat Częstochowskiej Organizacji Turystycznej i zakwalifikowano je do kategorii „pamiątka historyczna”. W 2006 roku w osadzie powstał największy kapelusz świata. Mierzył on około 2.5 wysokości. Natomiast w 2019 roku w Koziegłowach upleciony został „Orzeł Biały”, który miał około 3 metry wysokości. Mieszkańcy plotą również kolorowe koguciki, kwiaty, dywaniki, koszyczki oraz inne przedmioty dekoracyjne. Jest to niewątpliwie jedna z atrakcji miasta.

Sanktuarium w Koziegłówkach (2 km od Koziegłów), kościół z początku XX stulecia w stylu polskiego renesansu

Koziegłowy to ciekawa miejscowość, w której współczesność spotyka się z tradycją. W dzisiejszych czasach każdy może dokonać wyboru: ktoś woli sztuczną choinkę, a ktoś inny, rękodzieło, które jest z naturalnego materiału. W Koziegłowach można kupić i to, i tamto. Wyjątkowa osada! Warto zajrzeć do niej.

Zdjęcia Andrzej Pietruszka, 22.04.22