Kościół świętego Marka jest jedną z najstarszych budowli sakralnych w obrębie krakowskiego Starego Miasta. Świątynia znajduje się nieopodal rynku, z którego dosyć łatwo do niej dotrzeć. Posiada ona ceglaną bryłę oraz charakterystyczną wieżę. Pierwotnie była to gotycka świątynia, ale na przestrzeni wieków nabyła wiele cech baroku, przez co, w dużej mierze, utraciła swój pierwotny wygląd. Jeżeli wygląd zewnętrzny zdradza jeszcze, że kościół ma coś wspólnego z gotykiem, to jego wnętrze jest całkowicie barokowe, co jest efektem przebudowy. Co prawda nie jestem jakimś zagorzałym zwolennikiem baroku, jestem za to zdecydowanym przeciwnikiem barokizacji budowli gotyckich. Omawiana świątynia ma w sobie jednak to coś, nawet gdy jest przesycona stylem, który nie jest moim ulubionym. Moje zdanie jest takie, że barok jest ok, ale nie lubię, gdy on jest łączony z gotykiem. Ograniczyłbym barok jedynie do barokowych świątyń. Zapraszam do zapoznania się z historii tego krakowskiego kościoła, jak również do obejrzenia zdjęć.
Historia świątyni
- Jan Długosz twierdził, iż świątynię ufundował Bolesław Wstydliwy w 1263 roku.
- Na przełomie XIII i XIV wieku wybudowano ceglane prezbiterium, natomiast pod koniec XIV stulecia dobudowano halowy korpus, który składał się z dwóch naw;
- Kościół płonął trzy razy: w 1494, 1528 oraz 1589 roku.
- Pod koniec XVI wieku został odrestaurowany, a w roku 1594 ponownie konsekrowano go;
- W 1617 roku do świątyni dobudowano wieżę oraz kruchtę. Nad tymi pracami pieczę sprawował murator krakowski Krzysztof Żelazko.
- W I połowie XVII stulecia miała miejsce gruntowna przebudowa budowli, przez co nabyła wiele cech baroku;
- W roku 1724 obiekt ponownie został strawiony przez ogień. W okresie późniejszym świątynię ponownie odrestaurowano;
- Do roku 1807 opiekę nad kościołem sprawowali zakonnicy reguły św. Augustyna, tak zwane marki. Następnie świątynię powierzono księżom emerytom;
- W roku 1843 oraz w latach 1894-1896, przeprowadzono prace konserwatorskie;
- Gruntowny remont świątyni miał miejsce w latach 70. ubiegłego stulecia;
- Ciekawie reprezentuje się ołtarz główny. Wykonano go z drewna, jest on późnorenesansowy. Jego autorem jest krakowski artysta Baltazar Kuncz. Ołtarz powstał około roku 1618;
- Centralne miejsce ołtarza zajmuje rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego z II połowy XV stulecia. Jest on ukazany na tle Jerozolimy;
- W ołtarzu znajdują się figury św. św. Piotra i Pawła czy św. Marka;
- Posiada on wiele innych, nie mniej ważnych detali. Uwagę przykuwa bogate zdobienie;
- Ciekawie zaprojektowano ambonę, która jest w kształcie serca. Jest ona podtrzymywana przez aniołka;
- Ołtarze boczne są oczywiście barokowe i pochodzą z około II połowy XVIII stulecia;
- W jednej z bocznych naw znajduje się gotycka pasja z XVI wieku, która składa się z Chrystusa Ukrzyżowanego, Matki Boskiej oraz jeszcze jednej postaci, być może św. Marii Magdaleny;
- Świątynia posiada piękne organy, starannie wykonane rzeźby czy inne elementy;
- W literaturze przedmiotu można doczytać się, że w kościele znajduje się gotycko-renesansowy tryptyk z pierwszej połowy XVI stulecia;
- Do nawy południowej przylega kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej. Została ona wzniesiona w roku 1542;
- W kościele dosyć popularny jest kult bł. Michała Gedroycia. Był on związany z omawianą świątynią. Giedroyć pochodził z terenów obecnej Litwy;
- Pomimo tego, że świątynia jest zdominowana przez barok, to jednak można znaleźć w niej nieliczne elementy gotyckie. Jednym z nich jest figura Matki Boskiej z XVI wieku;
- Jedna z barokowych figur, która ukazuje anioła;
- Jeszcze wygląd zewnętrzny;
Kościół świętego Marka w Krakowie to ciekawy obiekt, który niewątpliwie warto, a nawet trzeba zwiedzić.
Zdjęcia Andrzej Pietruszka, listopad ’22, informacje na podstawie książki „Przewodnik po zabytkach Krakowa” autorstwa Michała Rożka, Wydawnictwo WAM, 2010, 2021.