Chmielnik k. Kielc, świętokrzyskie

20 czerwca 2022

Chmielnik – miasto odwiedzone przez przypadek

Chmielnik to niewielkie miasto w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim, jest siedzibą gminy. Przez miasteczko przebiega droga, która łączy Kielce i Tarnów. Do drugiej wojny światowej w Chmielniku mieszkali w zdecydowanej większości Żydzi (około 80%). Polaków natomiast było około 20%. Obecnie w mieście nie mieszka już ludność żydowska, każdy z nas wie, jaki los spotkał ją podczas ostatniej wojny światowej. I Chmielnik nie jest tutaj wyjątkiem! O obecności Żydów w opisywanym mieście przypomina całkiem dobrze zachowana synagoga, a obecnie Ośrodek Muzealno – Edukacyjny Świętokrzyski Sztetl. W Chmielniku na cmentarzu żydowskim można zobaczyć nieliczne nagrobki miejscowych Żydów. Ów cmentarz usytuowany jest niedaleko od centrum miasteczka.

Co możemy jeszcze zobaczyć w mieście? Jest to barokowy kościół parafialny czy znajdujący się poza ścisłym centrum miasta, uroczy kościółek Świętej Trójcy. Wokół rynku znajduje się całkiem sporo zabytkowych kamieniczek, niektóre są bardzo zadbane, a inne zaś – wymagają niewątpliwie remontu. Na placu głównym jest bardzo dużo zieleni, co rzadko jest współcześnie spotykane. Ratusz chmielnicki to współczesny budynek, nawiązujący w pewnym stopniu do domów budowanych na przełomie XIX i XX wieku. Miasto jest czyste, niektóre uliczki wyłożone są kostką brukową. Widać, ze władze osady inwestują sporo pieniędzy w poprawę bytu mieszkańców.

Chmielnik nie posiada dużo zabytków, pod tym względem ustępuje niedalekiemu Szydłowu, który ma sporo budowli, które pamiętają czasy króla Kazimierza Wielkiego. Szczerze przyznam, że to właśnie Szydłów był celem mojej wycieczki pewnego czerwcowego piątku, ale z przyczyn niezależnych ode mnie, nie dotarłem tam. Będąc w Kielcach, musiałem podjąć szybką decyzję, gdzie w zamian można pojechać i coś ciekawego zwiedzić. Padło na Chmielnik! Mam nadzieję, że kiedyś dotrę i do Szydłowa w powiecie staszowskim. W żadnym wypadku nie chcę „poniżyć” miasto Chmielnik, jest to też wyjątkowa osada, która ma ciekawe dzieje, a szczególnie te związane z miejscową ludnością żydowską.

Co jest wizytówką miasta Chmielnik? Jest to niewątpliwie synagoga, która jest bardzo piękna i nietypowa. Zapraszam więc na spacer po osadzie!

Chmielnicka synagoga, XVIII stulecie

Podczas II wojny światowej budowla została zdewastowana. Po wojnie znajdował się tam magazyn zboża. W roku 2008 chmielnickie władzy podjęły decyzję o renowacji budowli i przeznaczeniu jej na muzeum, które by miało kultywować pamięć o miejscowej ludności żydowskiej.

Kościół parafialny w Chmielniku, barok, XVIII stulecie

Kościółek Świętej Trójcy z końca XVI wieku

Cmentarz żydowski

„Gęsia studnia”

Na stronie podróżniczej „Polska Niezwykła.PL” można przeczytać, że „W Chmielniku na skwerku u zbiegu ulic: Kieleckiej i 1 Maja znajduje się ciekawy obiekt zwany „Gęsią studnią”. Sympatyczna podobizna gąski umieszczona jest na postumencie nad studnią, z której można czerpać smaczną, chmielnicką wodę. Dokoła studni znajdują się ławeczki, które zapraszają na spoczynek strudzonego przechodnia.

Umieszczenie właśnie gęsi na tej studni nie jest chyba przypadkowe. Miasteczko to przed wojną, a także i później znane było z potrawy pod nazwą „chmielnicka gęś”. Można zakosztować i dzisiaj tego specjału w restauracji Cymes znajdującej się nieopodal w rynku. Legenda mówi, że „chmielnicka gąska” znosi złote jaja, a dotknięcie jej dzióbka powoduje, że kryzys w domowej kasie szybko się kończy. A to pewnie dlatego, że studnia znajduje się tuż obok banku…

Przed wojną mieszkańcy Chmielnika oprócz rolnictwa i rzemiosła zajmowali się również hodowlą i ubojem gęsi – chmielnickie tuczarnie znane były nie tylko w Polsce, ale również na europejskich rynkach.” (cytat za stroną polskaniezwykla.pl).