POZNAJ MNIE
Góry Bardzkie, Matka Boska Bardzka, miasto cudów
Dzisiaj przenosimy się do województwa dolnośląskiego, w którym znajduje się urocze miasto Bardo. Osada usytuowana jest w powiecie ząbkowickim, jest siedzibą gminy Bardo. Przez miasto płynie rzeka Nysa Kłodzka, która nadaje mu nutkę tajemniczości. Miejscowość leży w Górach Bardzkich. Tereny, które będę dziś omawiać, mają charakter stricte górski. Warto też dodać, iż dzisiejsza relacja będzie zatem z tak zwanych Ziem Odzyskanych, które do roku 1945 należały do Niemiec. Do Barda bez problemu można dojechać z Wrocławia, Opola, Katowic, Krakowa czy nawet Zagórza. Miejscowość leży przy linii kolejowej z Wrocławia do Kłodzka, dosyć często jeżdżą tam pociągi. Zapewne działa również komunikacja autobusowa, ponieważ Bardo to turystyczna miejscowość, jak również jedno z ważniejszych miejsc pielgrzymkowych na Dolnym Śląsku. Można zobaczyć tam i turystów, i pielgrzymów. W mieście jest popularny kult Matki Boskiej Bardzkiej. A dlaczego Bardo nazywane jest miastem cudów? Na to pytanie odpowie dzisiejszy artykuł! Zapraszam zatem na spacer po Bardzie.
Historia Barda
*powyższe informacje zaczerpnięte z tablic informacyjnych, które znajdują się obok kościoła parafialnego*
Nazwa miasta
Bardo czy też brdo to stare słowo, które oznacza „wzgórze, straż czy wartę„. Od XI do XIV wieku opisywany gród nosił nazwę Bardo. Od XIV do połowy XX stulecia używano nazwę Warta (w języku niemieckim Wartha, Woarthe). Po drugiej wojnie światowej powrócono do pierwotnej nazwy. Osadę rzeczywiście otaczają liczne wzgórza, na nazwę miasta wpłynęły zatem panujące na tym terenie warunki przyrodnicze. Bardo to bardzo stara osada, która została założona przez Bolesława Chrobrego w roku 1006. Na przestrzeni wieków należało ono do kilku państw. Od 1006 do 1096 było pod polskim zarządem, od 1096 do 1137 władali nim Czesi, od 1137 do 1335 ponownie w granicach Polski, od 1335 do 1526 pod panowaniem Czechów, od 1526 do 1742 Bardo było w rękach austriackich, od 1742 do 1945 w granicach Prus, od 1945 należy ponownie do Polski, czyli są to tak zwane Ziemie Odzyskane.
Kościół Nawiedzenia NMP oraz klasztor
Obecny kościół stoi w miejscu dwóch poprzednich. Został on wzniesiony w latach 1686-1704 i reprezentuje styl barokowy. Ambona pochodzi z 1698 roku, a organy natomiast z drugiej połowy XVIII stulecia. Klasztor wybudowano w 1711.
Najcenniejszym zabytkiem omawianej świątyni jest figurka Matki Boskiej Bardzkiej. Wiadomo, że jest to dzieło, które zostało wykonane w stylu romańskim. Istnieją jednak pewne rozbieżności co do daty jej powstania. Jedne źródła podają, iż był to wiek XII, a inne wskazują na XIII. Figurka ma około 800 lat i jest wykonana z czerwonego drzewa lipowego, ma wysokość 42 cm. Ukazuje ona Matkę Boską, która trzyma w jednej ręce kulę, a w drugiej Dzieciątko Jezus. Według licznych opowiastek, figurkę „miał otrzymać jakiś młodzieniec czeski ok. 1200 roku od samej Królowej Niebios”.
Dlaczego Bardo to miasto cudów? Określenie to jest ściśle związane z wyżej wymienianą figurką Matki Boskiej, która słynie z licznych cudów. W XIII stuleciu za Jej przyczyną został uzdrowiony czeski szlachcic, który złamał nogę. Z książki ” Diva Wartensis” z 1655 roku, której autorem jest historyk Balbinus, można dowiedzieć się, że za wstawiennictwem Matki Boskiej Bardzkiej wydarzyło się aż 1321 cudów. W roku 1966 uroczyście dokonano aktu koronacji opisywanej figurki. Do Barda przyjeżdżają pątnicy od dawien dawna. Pielgrzymowanie do tego świętego miejsca ułatwiło powstanie w latach 70. XIX wieku linii kolejowej. Obecnie do Matki Boskiej Bardzkiej przyjeżdżają wierni z różnych zakątków Polski, jak również świata. Bardo to niewątpliwie jedno z najważniejszych miejsc kultu maryjnego w województwie dolnośląskim. Miasto to jest dla mnie bardzo dużym odkryciem. Nie pamiętam dokładnie z jakich źródeł dowiedziałem się o jego istnieniu. Moim zdaniem, cudem Barda jest nie tylko figurka Matki Boskiej, ale również otaczająca przyroda, liczne wzniesienia, góry czy też lasy. Ręka Boża niewątpliwie była bardzo przychylna temu miejscu na Ziemi, gdyż jest ono malownicze i bardzo urocze. Góry Bardzkie są bardzo popularne wśród turystów. Liczne okoliczne szlaki są oblegane przez rzeszę przybyszy, którzy żądni są górskich przygód. Patrząc na panoramę osady, stwierdziłem, iż jest ona bardzo podobna do tych włoskich czy też portugalskich mini miasteczek. Główna świątynia Barda też ma, moim zdaniem, coś wspólnego z kościołami z południa Europy. Przesądzają o tym jej charakterystyczne wieże, które dominują nad miasteczkiem. Bardo jest pełne cudów! Cudna jest tam zabudowa, świątynia czy też przyroda!
Przy klasztorze działa Muzeum Sztuki Sakralnej oraz można zobaczyć ruchomą szopkę bożonarodzeniową.
Gotycki kamienny most nad Nysą Kłodzką
Zabytkowa zabudowa Barda
Wzgórze różańcowe w Bardzie
Kaplice zostały wybudowane w latach 1905-1939. Jest to pewnego rodzaju kalwaria, która ukazuje postać Chrystusa jako centralną postać w Biblii. Owe kaplice znajdują się niedaleko centrum Barda. Przybysz nie będzie miał najmniejszych problemów, ażeby tam dotrzeć. Dojście nie jest skomplikowane.
Góra Bardzka jako wzniesienie w Górach Bardzkich
Górę Bardzką jako część Gór Bardzkich można podziwiać z centrum miasteczka. Wejście na jej szczyt jest dość skomplikowane i wymaga nie byle jakiego wysiłku. Ja niestety nie miałem możliwości jej zdobycia, ponieważ mój czas był bardzo ograniczony. Zwiedziłem zatem samo miasto. Planując wyjazd do Barda, trzeba wziąć pod uwagę to, że trzy godziny to jednak za mało. Ażeby zwiedzić okolice w całości, trzeba poświęcić przynajmniej osiem godzin. Najlepszy pod tym względem jest okres letni, gdyż dzień jest wtedy bardzo długi. Myślę, iż w przyszłości uda mi się wejść na Górę Bardzką. Miłośnicy wypraw górskich twierdzą, iż widok z Góry Bardzkiej jest bardzo malowniczy. Zmierzając na jej szczyt będzie nam towarzyszyła kalwaria, druga z kolei w omawianej okolicy. Pierwszą kalwarię, nieopodal ścisłego centrum Barda, omówiłem powyżej. Przy wejściu na szczyt Góry Bardzkiej znajduje się również cudowne źródełko Maryi. Gdy już wejdziemy na omawiane wzgórze, to zobaczymy kapliczkę, która upamiętnia pewien cud z XV stulecia. Według opowiadań, młodemu chłopakowi ukazała się Matka Boska Płacząca, która na kamieniu zostawiła odcisk swoich stóp. W okresie późniejszym kamień ten rozdzielili pomiędzy sobą wierni.
Ciekawie prezentuje się też urwisko, nad którym stoi biały krzyż. Jest to krawędź tak zwanego bardzkiego obrywu skalnego. Powstał on 24 sierpnia 1598 roku na skutek wstrząsu tektonicznego bądź długotrwałych opadów. Masy skalne runęły w dół, przez co zatarasowały koryto rzeki Nysa Kłodzka. Groziło to zalaniem samego miasta. Na szczęście Nysa Kłodzka zdołała przebić zator skalny, a samo Bardo uniknęło zagłady.
Ponad omawianym obrywem skalnym znajdował się niegdyś zamek. Do dziś dotrwały jedynie jego fundamenty. Historycy twierdzą, że wzniesiono go w XIII stuleciu. Uległ zniszczeniu prawdopodobnie w XV wieku.
Jeszcze jedną z atrakcji Barda są spływy kajakowe po Nysie Kłodzkiej. Uprawiane są one najczęściej w porze letniej. W mieście można też zasmakować pierników bardzkich. Warto przyjechać do Barda! Jest to urocze miejsce w Polsce!
Info na podstawie tablic informacyjnych w kościele parafialnym w Bardzie, książki z serii Polska Niezwykła, część o dolnośląskim. Zdjęcia Andrzej Pietruszka, 14 stycznia 2023 roku.
